Κατανομή εργασίας στο μελίσσι
Στην κοινωνία των μελισσών παρατηρείται μια κατανομή εργασίας μεταξύ των εργατριών, η οποία είναι στενά συνδεδεμένη με την ηλικία τους. Το φαινόμενο ονομάζεται πολυεθισμός ηλικίας ή διαχρονική κατανομή εργασίας. Μια εργάτρια μέλισσα από το ξεκίνημα της ζωής της μέχρι και το θάνατο της μπορεί να κάνει διάφορες δουλειές στην κυψέλη ή έξω από αυτή όπως:
- να καθαρίζει τα κελιά – καθαρίστρια / 1η-6η μέρα
- να σφραγίζει τα κελιά του γόνου / 3η-5η μέρα
- να φροντίζει το γόνο ή να ταίζει τη βασίλισσα – παραμάνα / 6η-13η μέρα
- να παραλαμβάνει το νέκταρ και να πακετάρει τη γύρη – αποθηκάριος / 10η-20η μέρα
- να χτίζει κελιά – αρχιτέκτονας / 13η-20η μέρα
- να είναι αερίστρια / 15η-23η μέρα
- να είναι φρουρός / 16η-28η μέρα
- να είναι συλλέκτρια τροφής, νερού και πρόπολης / >20η μέρα
Στην διαχρονική κατανομή εργασίας παρατηρείται μεγάλη επικάλυψη ηλικιών μεταξύ των διαφόρων εργασιών. Σε κάθε δεδομένη ηλικία μια μέλισσα μπορεί να κάνει πολλές εργασίες. Επίσης οι εργάτριες περνούν τον περισσότερο τους χρόνο σε απραξία. Είναι πολύ πιθανό οι άπραγες αυτοί εργάτριες να εποπτεύουν και να αποτελούν τις εφεδρείες για νέες ανάγκες που παρουσιάζονται στο μελίσσι ή απλώς να παράγουν βασιλικό πολτό ή κερί.
Η εργασία που κάνει μια εργάτρια σε κάθε χρονική στιγμή της ζωής της είναι στενά συνδεδεμένη με το επίπεδο της νεανικής ορμόνης και κατά συνέπεια με το στάδιο ανάπτυξης συγκεκριμένων αδένων στο σώμα της. Για παράδειγμα, η παραμάνα έχει καλά ανεπτυγμένους τους υποφαρυγγικούς αδένες, η αρχιτέκτονας τους κηρογόνους αδένες και η φρουρός τους σιαγονικούς αδένες και τους αδένες δηλητηρίου και Koschevnikov, ενώ αντίθετα μια μέλισσα που μόλις έχει εκκολαφτεί δεν μπορεί να κεντρίσει γιατί οι ιστοί και τα όργανα της δεν είναι ακόμα ισχυρά αλλά κι αν ακόμα κεντρίσει δεν διοχετεύει δηλητήριο, γιατί δεν έχει αναπτύξει τους αδένες του κεντριοφόρου συστήματος.
Έχει όμως παρατηρηθεί ότι υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση της κατανομής εργασίας, ανάλογα με τις κάθε φορά ανάγκες του μελισσιού. Για παράδειγμα αν στο μελίσσι υπάρχουν αυξημένες ανάγκες για παραμάνες, τότε και μεγάλης ηλικίας εργάτριες μπορούν να φροντίσουν το γόνο και να παράγουν και πάλι βασιλικό πολτό, μετά από έντονη κατανάλωση γύρης και αντίθετα, αν οι ανάγκες για συλλογή τροφής είναι αυξημένες, τότε γίνονται συλλέκτριες και εργάτριες ηλικίας μικρότερης των 20 ημερών.
πηγή: Πρακτική Μελισσοκομία, Ανδ. Θρασυβούλου
