Η μελισσοκομία στην αρχαιότητα
Η μελισσοκομία, ως κτηνοτροφικός κλάδος υφίσταται από την προϊστορική περίοδο. Ο άνθρωπος εξημέρωσε κυρίως το είδος Apis mellifica. Είναι κοινωνικό έντομο, που παράγει μεγάλες ποσότητες μελιού. Το μέλι ήταν η κύρια γλυκαντική ουσία από την αρχαιότητα μέχρι τους νεώτερους χρόνους.
Η άσκηση της μελισσοκομίας είναι γνωστή ήδη από την προϊστορική περίοδο. Απολιθώματα μελισσών έχουν βρεθεί σε στρώματα της Κρητιδικής περιόδου (πριν 65 εκ, χρόνια), ενώ βραχογραφίες της Μεσολιθικής περιόδου σε σπήλαια της Ισπανίας και της Ινδίας βεβαιώνουν τον τρύγο μελιού πριν 10.000 χρόνια. Είναι φυσικό ο άνθρωπος των σπηλαίων να εύρισκε φωλιές μελισσών στα σπήλαια και έτσι να γνώρισε την διατροφική αξία του μελιού.
Βάσει των αρχαιολογικών ευρημάτων, την μελισσοκομία ασκούσαν οι προηγμένοι πολιτισμοί της προϊστορίας. Στην Αίγυπτο και την Μεσοποταμία, η συλλογή μελιού απεικονίζεται σε τοιχογραφίες και ανάγλυφες παραστάσεις. Το μέλι χρησιμοποιούταν στους λαούς αυτούς ως τρόφιμο, ρόφημα αλλά και για θεραπείες ασθενειών, στοιχείο που βεβαιώνεται από τις πινακίδες σφηνοειδούς γραφής. Για την εκτροφή των μελισσών, χρησιμοποιούνται κατά την Τρίτη π. Χ. χιλιετία πήλινες κυψέλες. Τα μελίσσια μεταφέρονταν πάνω στα αιγυπτιακά πλοία, τις λεγόμενες παπυρέλλες, για την εκμετάλλευση της ανθοφορίας στις όχθες του Νείλου. Εκτός από το μέλι, αυτοί οι πολιτισμοί αξιοποίησαν και το κερί, ως φωτιστικό μέσο και μέσο ταρίχευσης.
Στον Αιγαιακό χώρο, η εκμετάλλευση του μελιού εμφανίστηκε περί τα μέσα της 5ης π. Χ. χιλιετίας, κατά την Νεώτερη Νεολιθική περίοδο. Στο Σέσκλο, βρέθηκε ένα διάτρητο αγγείο με ίχνη καύσης, που εικάζεται οτί χρησιμοποιούταν για το κάπνισμα των μελισσών και χρονολογείται σε αυτήν την περίοδο. Στην μινωική Κρήτη (2η χιλιετία π. Χ.), χρησιμοποιούνταν πήλινες κυψέλς, ενώ οι μέλισσες απεικονίζονται σε τελετουργικά σκύη και κοσμήματα.
Για τους αρχαίους Έλληνες, ο Αρισταίος, γιός του θεού Απόλλωνα, θεωρείται ο πατέρας της μλισσοκομίας. Τις θεραπευτικές και διατροφικές ιδιότητες του μελιού περιγράφουν, μεταξύ άλλων, ο Όμηρος, ο Ιπποκράτης και ο Αριστοτέλης. Στα μεγάλα Ιερά, ανευρίσκονται συχνά μικρού μεγέθους (μικύλλα) αγγεία, που κατά μία άποψη περιείχαν κερί ως προσφορά στην τιμώμενη θεότητα. Επίσης, είναι γνωστό ότι το σώμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου διατηρήθηκε μέσα σε σαρκοφάγο γεμάτη με μέλι.
