Εργάτρια Μέλισσα
Η εργάτρια είναι γένους θηλυκού με ατροφικά γεννητικά όργανα. Δεν προέρχονται όλες από τον ίδιο κηφήνα μέσα στην ίδια κυψέλη. Για την ακρίβεια, η βασίλισσα γονιμοποιείται από πολλούς κηφήνες και το σπέρμα, έπειτα από μερικές εβδομάδες ανακατεύεται μέσα στη σπερματοθήκη της. Έτσι τα αυγά που γεννάει μπορεί να είναι γονιμοποιημένα από το σπέρμα διαφορετικών κηφήνων. Μια εργάτρια λοιπόν μπορεί να έχει μια αδερφή που να προέρχεται από διαφορετικό πατέρα.
Οι εργάτριες διαφέρουν από φυσιολογικής πλευράς: για να πραγματοποιήσουν διάφορες λειτουργίες, χρησιμοποιούν ειδικούς αδένες που λειτουργούν διαφορετικά από εκείνους της βασίλισσας και του κηφήνα.
Οι υποφαρυγγικοί αδένες εκκρίνουν ουσίες που προορίζονται για να θρέψουν τις προνύμφες. Στις πιο ηλικιωμένες μέλισσες, οι αδένες αυτοί παράγουν επίσης ένζυμα για την ωρίμανση του νέκταρος. Διαθέτουν επίσης σιελογόνους και σιαγονικούς αδένες. Οι σιαγονικοί αδένες εκκρίνουν τη φερομόνη συναγερμού που διεγείρει τις άλλες μέλισσες σε περίπτωση πιθανού κινδύνου. Ο αδέναςNasanov που βρίσκεται μεταξύ των 2 τελευταίων κοιλιακών στερνιτών παράγει μια φερομόνη που χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της σμηνουργίας για να σημάνει την “επιστράτευση” και να εξασφαλίσει τη συνοχή του σμήνους κατά τη διάρκεια της πτήσης.
Τέλος η λειτουργία των ωοθηκών των εργατριών αναστέλλεται από τις φερομόνες της βασίλισσας και του γόνου.
Παρόλο που οι εργάτριες έχουν την τάση να σχηματίζουν ομάδες για να αναπτύξουν ορισμένες λειτουργίες, από μόνη της μια εργάτρια είναι σε θέση να φέρνει εις πέρας τις διάφορες απαραίτητες εργασίες για την ανάπτυξη της αποικίας.
Οι εργάτριες πραγματοποιούν τις διάφορες εργασίες ανάλογα με την ηλικία τους. Μόλις βγει από το κελί η νεαρή μέλισσα καθαρίζει τα κελιά. Έπειτα καθώς μεγαλώνει σε ηλικία, σφραγίζει τα κελιά, φροντίζει το γόνο, ταίζει τη βασίλισσα, αποθηκεύει το νέκταρ και τη γύρη και κατασκευάζει κελιά. Η εξέλιξη της δραστηριότητας από το εσωτερικό προς το εξωτερικό της κυψέλης είναι μια γενική τάση στα κοινωνικά έντομα.
Ωστόσο η συμπεριφορική ανάπτυξη της εργάτριας παρουσιάζει μεγάλη ευελιξία. Έτσι ανάλογαμε τις ανάγκες της κυψέλης, οι συλλέκτριες μπορούν να ξαναγίνουν τροφοί ή το αντίστροφο. Η ισορροπία μεταξύ συλλεκτριών και τροφών είναι πολύ σημαντική: έλλειψη τροφών είναι καταστροφική για το γόνο όπως και η έλλειψη συλλεκτριών για τη συλλογή τροφής.
Κατά τη ρύθμιση της συμπεριφοράς, η νεανική ορμόνη ένας ενεργοποιητής εντείνει τη συλλογή τροφής ενώ οι φερομόνες που εκκρίνουν η βασίλισσα και ο γόνος επιβραδύνουν την ανάπτυξη των τροφών, οι οποίες με τον τρόπο αυτό παραμένουν για μεγαλύτερο διάστημα μέσα στην κυψέλη. Οι συλλέκτριες αναστέλλουν και αυτές την ανάπτυξη των τροφών και συμμετέχουν στη ρύθμιση της σωστής αναλογίας τροφών συλλεκτριών.
πηγή: Σύγχρονη Μελισσοκομία – Henry Clement
