Ο πιο ανθεκτικός κλάδος της κτηνοτροφίας (παρά τα προβλήματα) αναδεικνύεται η πτηνοτροφία, γεγονός που αποδίδεται κατά βάση στη φθηνότερη τιμή των πτηνοτροφικών προϊόντων σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες κρέατος. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν δει πρόσφατα το φως της δημοσιότητας (σ.σ. όπως αυτή της Infobank Hellastat – IBHS), η εγχώρια κατανάλωση κρέατος πουλερικών επιδεικνύει ανθεκτικότητα στην οικονομική ύφεση, καθώς η εν λόγω κατηγορία θεωρείται πιο υγιεινό είδος διατροφής σε σχέση με το χοιρινό, το βοδινό και το αιγοπρόβειο κρέας.

Ωστόσο, όπως προκύπτει, η αυξανόμενη ζήτηση δεν αποτυπώνεται πλήρως στον εγχώριο κλάδο, καθώς η παραγωγική επίδοση τα προηγούμενα χρόνια εμφάνισε αυξομειώσεις λόγω της σημαντικής ανόδου της τιμής των ζωοτροφών. Επίσης, τα προϊόντα προωθούνται στα σούπερ μάρκετ σε ολοένα και χαμηλότερες τιμές, λόγω της διαπραγματευτικής δύναμης των αλυσίδων και των ανταγωνιστικών τιμών των εισαγόμενων κοτόπουλων. Στο αφιέρωμα της «ΥΧ», εκτός των παραπάνω παραμέτρων, προτείνονται λύσεις –μέσω των συνεταιριστικών δομών– για την ανάπτυξη του κλάδου, αλλά και πληροφορίες σχετικά με τη σημερινή εικόνα της ελληνικής πτηνοτροφίας σε συνδυασμό με τις νεότερες πρακτικές εκτροφής που αφορούν πτηνοτρόφους, αλλά και επίδοξους επενδυτές στον κλάδο.

Να σημειωθεί ότι για την ενασχόληση με τον κλάδο οι υποψήφιοι πτηνοτρόφοι μπορούν να εκμεταλλευτούν επενδυτικά εργαλεία τόσο από το ΠΑΑ (μέτρο Νέων Αγροτών, Σχέδια Βελτίωσης, Leader) όσο και από τον νέο επενδυτικό νόμο.

Κλειδί ανάπτυξης η αυξανόμενη ζήτηση

Τα τελευταία χρόνια, το ποσοστό αυτάρκειας έχει μειωθεί και αγγίζει το 75%

Η πτηνοτροφία στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της αγροτικής οικονομίας και αντιπροσωπεύει σήμερα το 5% περίπου της συνολικής αξίας της αγροτικής παραγωγής. Αν και τα προβλήματα –κυρίως οικονομικής φύσεως– δεν λείπουν, οι προοπτικές του κλάδου μπορούν να αποδειχθούν σημαντικές. Αν, μάλιστα, οι παραγωγοί και οι επιχειρήσεις του κλάδου στηριχθούν από την πολιτεία –τόσο στον τομέα της παραγωγής και της ελάφρυνσης του κόστους των εισροών όσο και στον τομέα της εξωστρέφειας–, τότε η ανάπτυξη θα είναι κάτι παραπάνω από βέβαιη.

Στην ανάπτυξη της ελληνικής πτηνοτροφίας συντελεί η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση σε κρέας κοτόπουλου από τους καταναλωτές λόγω της χαμηλότερης τιμής του σε σύγκριση με άλλα είδη κρεάτων και χάρη στην υψηλή διατροφική του αξία. Οι δύο αυτές παράμετροι «γεννούν» –όπως μας εξηγούν όσοι εμπλέκονται στον κλάδο– την αναγκαιότητα της συνέχισης και ενθάρρυνσης της εγχώριας παραγωγής ποιοτικών και καινοτόμων πτηνοτροφικών προϊόντων.

Τα «σκήπτρα» της εγχώριας παραγωγής κοτόπουλου κρατά η Ήπειρος, με ποσοστό 45%, ακολουθεί η Στερεά Ελλάδα, με ποσοστό 27%, και έπονται η μακεδονία και η Θράκη, με μερίδιο στην παραγωγή 18%.

Η ετήσια παραγωγή κοτόπουλου στη χώρα μας ανέρχεται σε περίπου 200.000 τόνους. Τα τελευταία χρόνια, το ποσοστό αυτάρκειας έχει μειωθεί και αγγίζει το 75%, όταν το 2010 η ελληνική αυτάρκεια σε κρέας πουλερικών ξεπερνούσε το 82%. Την ίδια στιγμή, αύξηση σημειώνεται στις εισαγωγές, οι οποίες ετησίως κυμαίνονται στους 80.000 τόνους κοτόπουλων.

Σύμφωνα με στοιχεία των πτηνοτροφικών συνεταιρισμών και ενώσεων, ο αριθμός των Ελλήνων πτηνοτρόφων ανέρχεται σήμερα στους 1.200 σε όλη την επικράτεια, με τους περισσότερους να δραστηριοποιούνται στην Ήπειρο. Το μέγεθος των πτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων κυμαίνεται από 10.000 έως 40.000 κοτόπουλα, με τον μέσο όρο των εκτροφών να αγγίζει περίπου τα 20.000 κοτόπουλα.

Προβλήματα και λύσεις

Τα προβλήματα των πτηνοτρόφων, ιδίως όσων διατηρούν μικρές εκμεταλλεύσεις, επικεντρώνονται κυρίως σε θέματα ρευστότητας και υψηλού κόστους παραγωγής. Εκτός από τις δυσχέρειες που αντιμετώπισαν από πέρυσι οι παραγωγοί εξαιτίας της επιβολής των capital controls, σοβαρά προβλήματα προκαλούνται από τις μεγάλες και πολύμηνες καθυστερήσεις αποπληρωμής των παραγωγών από τις μεγάλες αλυσίδες τροφίμων, αλλά και από τις εισαγωγές πουλερικών, κυρίως από τη Βουλγαρία, που πλήττουν την εγχώρια παραγωγή. Όπως τονίζουν χαρακτηριστικά οι πτηνοτρόφοι, ο κλάδος τους ασφυκτιά λόγω των παραπάνω δυσχερειών, ενώ χαρακτηρίζουν επιβεβλημένη την αναγκαιότητα της ρύθμισης των εγγυημένων δανείων που έλαβαν στο παρελθόν για την αντιμετώπιση της γρίπης των πτηνών, αλλά και των υπόλοιπων δανείων τους που είναι ληξιπρόθεσμα.

Η παραγωγή στην ΕΕ

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, το 80% της ευρωπαϊκής παραγωγής πουλερικών είναι κρέας κοτόπουλου, το 15% αφορά κρέας γαλοπούλας και το 5% κρέας πάπιας. Το ποσοστό αυτάρκειας της ΕΕ σε πουλερικά φτάνει στο 104%.

Οι κύριες παραγωγικές χώρες είναι η Πολωνία, όπου παράγεται το 15% των ευρωπαϊκών πουλερικών, ακολουθεί η Γαλλία με ποσοστό 13%, το Ηνωμένο Βασίλειο με 12%, η Γερμανία με 11%, η Ισπανία με 11% και η Ιταλία με 9%.

Ειδικότερα, για την παραγωγή κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν άνοδο πάνω από 3,8% (το 2015 η παραγωγή ανήλθε σε 756.088 τόνους και το 2014 έφτασε τους 701.349 τόνους). Οι ιθύνοντες του κλάδου εκτιμούν ότι το 2016 θα «κλείσει» με αύξηση στην παραγωγή πουλερικών της ΕΕ, καθώς προβλέπουν ότι θα κυμανθεί σε περίπου 13, 9 εκατ. τόνους, όταν το 2015 έφτασε τους 13,7 εκατ. τόνους.

Θετικά είναι τα μηνύματα και σε ό,τι αφορά την κατανάλωση πουλερικών, καθώς αυτή έφτασε τα 13,2 εκατ. τόνους, το 2015, ενώ φέτος αναμένεται να αγγίξει τους 13,5 εκατ. τόνους.

Τιμές παραγωγού

Η μέση τιμή παραγωγού για το κρέας κοτόπουλου στη χώρα μας, αυτήν την περίοδο, διαμορφώνεται στο 1,10 με 1,20 ευρώ το κιλό, ενώ οι καταναλωτές το αγοράζουν στη λιανική από 2,40 έως 2,75 ευρώ το κιλό.

Αντίστοιχα, η μέση τιμή παραγωγού στην ΕΕ αυτή την περίοδο ανέρχεται σε 175 ευρώ ανά 100 κιλά κρέας.

Επισημαίνεται ότι από το 2011 μέχρι σήμερα η μέση τιμή του Ευρωπαίου παραγωγού κοτόπουλου παρουσιάζει σημαντική μείωση της τάξης του 10% (πριν από πέντε χρόνια η μέση τιμή έφτανε τα 195 ευρώ ανά 100 κιλά).

Σημαντικός ο ρόλος των συνεταιρισμών στην αντιμετώπιση των προβλημάτων

Ο πρόεδρος της ΑΠΣΙ – Η Πίνδος Ανδρέας Δημητρίου μιλάει στην «ΥΧ» για το σήμερα και το αύριο της πτηνοτροφίας

Για τον ρόλο που καλούνται να παίξουν οι συνεταιρισμοί στη μείωση του κόστους και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των πτηνοτρόφων αλλά και για τα προβλήματα και τις προοπτικές του κλάδου, μιλάει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος της ΑΠΣΙ – Η Πίνδος, Ανδρέας Δημητρίου. Σύμφωνα με όσα μας αναφέρει, οι συνεταιρισμοί λειτουργούν για λογαριασμό των παραγωγών και ο στόχος τους είναι πολλαπλός.

Υπάρχει σήμανση για το ελληνικό κοτόπουλο ώστε να ξέρει ο καταναλωτής τι αγοράζει;

Τα ελληνικά κοτόπουλα είτε διατίθενται στην αγορά χύμα, είτε συσκευασμένα έχουν σήμανση των διευθύνσεων κτηνιατρικής για το σφαγείο προέλευσής τους και την ημερομηνία παραγωγής τους. Τα εισαγόμενα κοτόπουλα και τα μέρη αυτών προορίζονται σε Εργαστήρια, στη μαζική εστίαση, στο catering και σε άλλες αγορές όπου τεμαχίζονται, αποστεώνονται, μεταποιούνται και διατίθενται στην αγορά ως ελληνικά, π.χ. γύρος, σουβλάκια, φιλέτο, ρολά, έτοιμα ψημένα και πολλά άλλα παρασκευάσματα.

Υπάρχει πρόβλημα στον κλάδο με τις ελληνοποιήσεις;

Το πρόβλημα είναι αρκετά σοβαρό και αν σύντομα δεν ληφθούν μέτρα σχετικά με τη σήμανση όλων των προϊόντων που φθάνουν στον τελικό καταναλωτή, τότε σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει ελληνική παραγωγή. Ειδικότερα σήμερα, με τις δυσβάσταχτες φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις.

Ποια είναι κατά την γνώμη σας σήμερα τα σημαντικότερα προβλήματα του κλάδου;

Τα σημαντικότερα προβλήματα πέραν των ελληνοποιήσεων είναι το φορολογικό με το οποίο από 13% που ήταν η φορολογική επιβάρυνση το 2015, έγινε για τους μεσαίους παραγωγούς 30%, για τους πιο μεγάλους 40% και αν αυτό συνδυαστεί με την 100 % προκαταβολή φόρου, την εισφορά αλληλεγγύης και τις ασφαλιστικές εισφορές, πολλές φορές ξεπερνάει και το 100% του δηλωθέντος εισοδήματος.

Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι η υπερσυγκέντρωση που γίνεται στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, τα οποία σε συνδυασμό με τις συνεχείς προσφορές και τον τρόπο πληρωμής έχουν φέρει σε δύσκολη θέση τον κλάδο μας και τέλος τα δάνεια με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου που δόθηκαν την περίοδο της γρίπης των πτηνών και λόγω αδυναμίας των παραγωγών δεν έχουν αποπληρωθεί και σήμερα βεβαιώνονται στο δημόσιο ταμείο.

Τι γίνεται με το κόστος παραγωγής στον κλάδο σας και ποια άλλα κόστη σας επιβαρύνουν;

Το κόστος παραγωγής σήμερα έχει σχέση με το κόστος που έχουν οι ανταγωνιστές σου και αυτοί είναι οι παραγωγοί των βαλκανικών χωρών και της Βαλτικής. Όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το κόστος παραγωγής και μεταποίησης είναι αυξημένα, ζωοτροφές, ενέργεια, μεταφορές, χρήμα, εργατικό κόστος, φορολογικό, ασφαλιστικό και άλλα.

Ποιος είναι ο ρόλος που καλούνται να παίξουν οι συνεταιρισμοί στη μείωση του κόστους αλλά και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των πτηνοτρόφων;

Οι συνεταιρισμοί έχουν να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της πτηνοτροφίας και στη στήριξη του εισοδήματος των παραγωγών. Οι συνεταιρισμοί λειτουργούν για λογαριασμό των παραγωγών και στόχος τους είναι αφενός η μείωση του κόστους παραγωγής των παραγωγών, κάνοντας κοινές αγορές α’ υλών και εφοδίων και αφετέρου να επιτύχουν τις καλύτερες τιμές στην πώληση των προϊόντων τους, αποκλείοντας τους μεσάζοντες.

Μπορείτε να μας πείτε κάποια μέτρα που παίρνει ο συνεταιρισμός σας;

Ο συνεταιρισμός λειτουργεί από το 1958 και στόχος του είναι η μείωση του κόστους παραγωγής, ο οποίος επιτυγχάνεται με τις κοινές αγορές πρώτων υλών και εφοδίων, απαραίτητων για την εκτροφή των κοτόπουλων, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ποιότητα αυτών, η επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων που προέρχονται από τις εκτροφές, η ανάπτυξη τεχνογνωσίας για τη βελτίωση της μετατρεψιμότητας τροφής και απωλειών κατά την εκτροφή και η επίτευξη της καλύτερης τιμής διάθεσης των προϊόντων τους μέσω του δικτύου διανομών που έχει αναπτύξει ο συνεταιρισμός, αποκλείοντας την ύπαρξη μεσαζόντων.

Με πόσους παραγωγούς συνεργάζεται η Πίνδος και ποιο είναι το όφελος αυτών από την συνεργασία τους μαζί σας; Ισχυροποιείται η θέση τους και πώς αποδεικνύεται αυτό;

Η ΠΙΝΔΟΣ συνεργάζεται με 500 παραγωγούς πτηνοτρόφους, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον Νομό Ιωαννίνων. Το όφελός τους είναι η απορρόφηση όλης της παραγωγής τους και η διασφάλιση σταθερού εισοδήματος που δεν επηρεάζεται καθημερινά από την κατάσταση στην αγορά ζωοτροφών ή στην αγοραπωλησία των προϊόντων τους. Το ότι σήμερα οι πτηνοτρόφοι του συνεταιρισμού είναι τρίτης γενιάς, σε σχέση με αυτούς που ξεκίνησαν τον συνεταιρισμό, αποδεικνύει το πόσο δεμένοι είναι οι παραγωγοί με εμάς και το πόσο νιώθουν ότι ο συνεταιρισμός είναι μια δική τους επιχείρηση την οποία αυτοί δημιούργησαν, αυτοί την αναπτύσσουν και αυτοί την διοικούν.

Πρακτικές εκτροφής για την παραγωγή κρέατος

Που θα πρέπει να επικεντρώσουν την προσοχή τους οι παραγωγοί

Η διατροφή των πτηνών βασίζεται στη χορήγηση φυράματος, το οποίο μπορεί να περιέχει δημητριακούς καρπούς, σογιάλευρο, ηλιάλευρο, φυτρόπιτα, πίτυρα, φυτικά έλαια, ανόργανα συστατικά (μαρμαρόσκονη, φωσφορικά άλατα), βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αμινοξέα κ.λπ. Η σύσταση του φυράματος πρέπει να είναι ισορροπημένη και σύμφωνα µε τις ανάγκες των πτηνών σε θρεπτικά συστατικά ανάλογα µε την ηλικία τους και το στάδιο ανάπτυξής τους. Κάθε υβρίδιο συνοδεύεται από οδηγό εκτροφής στον οποίο, πέρα από τα παραγωγικά του χαρακτηριστικά, αναφέρονται και οι απαιτήσεις του σε θρεπτικά συστατικά ανά ηλικία.

Οι οδηγίες αυτές µπορούν να αναζητηθούν µέσω των ιστοσελίδων των υβριδίων αυτών. Το χορηγούµενο στα πτηνά φύραµα µπορεί να το προµηθεύεται ο ενδιαφερόµενος από τις εταιρείες παραγωγής ζωοτροφών είτε εξ ολοκλήρου, είτε ως συµπύκνωµα, το οποίο θα «αραιώνει» µε την απαιτούµενη ποσότητα δηµητριακών καρπών, σόγιας κ.λπ. Επίσης, µπορεί να προµηθεύεται µεµονωµένα τις απαιτούµενες πρώτες ύλες και να το παράγει µόνος του. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, πρέπει να τηρεί τα όσα ορίζονται από τον Καν. (ΕΚ) 183/2005 σχετικά µε την υγιεινή των ζωοτροφών και την ΚΥΑ 340668/2008 ΦΕΚ 2422/Β/2008, καθώς και να έχει λάβει τον απαιτούµενο κωδικό εγγραφής ή έγκρισης από τη ∆/νση Αγροτικής Οικονοµίας & Κτηνιατρικής.

10 Κρίσιμα σημεία

Κατά τη διάρκεια της εκτροφής των ορνίθων, ο εκτροφέας, πέραν των άλλων, θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή και στα παρακάτω:

• Ποιότητα ζωικού κεφαλαίου: Τα πουλιά θα πρέπει να είναι ομοιόμορφα, ζωηρά και εμβολιασμένα µε τα απαιτούμενα εµβόλια, προερχόμενα από αξιόπιστο προμηθευτή.
• Εμβολιασμοί: Πρέπει να πραγματοποιούνται οι απαραίτητοι, κατά περίπτωση, εμβολιασμοί στον ενδεδειγμένο χρόνο, µε τον ενδεδειγμένο τρόπο και συχνότητα. Τα χρησιμοποιούμενα εµβόλια πρέπει να έχουν αποθηκευτεί σύμφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή και ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός να έχει ελεγχθεί και απολυμανθεί.
• Διατροφή: Οι χρησιμοποιούμενες ζωοτροφές θα πρέπει να είναι καλής ποιότητας από υγειονομικής άποψης και η σύνθεση του φυράματος ισορροπημένη και σύμφωνη µε τις ανάγκες των πτηνών σε θρεπτικά συστατικά.
• Συνθήκες εκτροφής: Οι συνθήκες που επικρατούν στην εκτροφή (φωτισμός, αερισμός, υγρασία) θα πρέπει να είναι αυτές που εξασφαλίζουν τη βέλτιστη έκπτυξη των γενετικών χαρακτηριστικών των πτηνών, σύμφωνα µε τον οδηγό εκτροφής του υβριδίου.
• Εξοπλισμός πτηνοτροφείου: Ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός (ταΐστρες, ποτίστρες, ανεμιστήρες, σύστημα φωτισμού, συστήματα υδρόψυξης κ.λπ.) θα πρέπει να είναι επαρκής σε αριθμό, να διατηρείται καθαρός και να λειτουργεί σύμφωνα µε τις προδιαγραφές του κατασκευαστή του.
• Τήρηση μέτρων υγιεινής: Θα πρέπει να τηρούνται όλα τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής (μυοκτονίες, απολυμάνσεις, απεντομώσεις, αποφυγή σημείων μολύνσεων – στάσιµα νερά κ.λπ.) στον χώρο εκτροφής, παρασκευής ζωοτροφών και γενικά σε όλους τους χώρους της εκμετάλλευσης.
• Ημερήσια απομάκρυνση απωλειών
• Επιθεωρήσεις: Τόσο το ζωικό κεφάλαιο όσο και ο μηχανολογικός εξοπλισμός θα πρέπει να επιθεωρούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. με τον τρόπο αυτόν, μπορεί να αποφευχθεί α) σπατάλη τροφών λόγω µη σωστής λειτουργίας του συστήματος ταΐσματος, β) έλλειψη νερού ή διαρροές λόγω µη σωστής λειτουργίας της τροφοδοσίας του πτηνοτροφείου µε νερό και γ) να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως μολυσματικές ασθένειες.
• Τήρηση μητρώων – ιστορικού εκτροφής
• Τήρηση μητρώου φαρμακευτικής αγωγής
  Σημειώνεται ότι λόγω των ιδιαιτεροτήτων, που χαρακτηρίζουν την εκτροφή ορνίθων κρεοπαραγωγής (μικρή διάρκεια εκτροφής, μεγάλος ρυθμός ανάπτυξης κ.λπ.), θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στα μέτρα πρόληψης (εμβολιασμοί, επιθεωρήσεις) και στα θέματα υγιεινής (χώρων, α’ υλών). Σε αντίθετη περίπτωση, οποιαδήποτε «αστοχία» ή αργοπορία μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στον ρυθμό ανάπτυξης των πουλερικών, στη βιωσιμότητά τους, στον συντελεστή μετατρεψιμότητας της τροφής κ.λπ., µε σοβαρές συνέπειες στα οικονομικά αποτελέσματα της εκτροφής.

	Αχυρώνας	Ελευθέρας Βοσκής
Ταΐστρες	Γραμμικές 10 εκ/όρνιθαΚυκλικές 4 εκ/όρνιθα	Όπως στον Αχυρώνα
Ποτίστρες	Διαρκούς ροής 2,5 εκ/όρνιθαΚυκλικές 1 εκ/όρνιθα 1 θηλή ή κύπελλο/ 10 όρνιθες
Φωλιές	1 φωλιά/ 7 όρνιθεςΣυλλογικές φωλιές 1 τμ/120 όρνιθες
Κούρνιες	15 εκ/όρνιθα
Στρωμνή	Τουλάχιστον 250 τα εκ/όρνιθαΗ στρωμνή πρέπει να καλύπτει το 1/3 της επιφάνειας του δαπέδου
Πυκνότητα	Έως 9 όρνιθες / τμ ωφέλιμης επιφάνειας (1)
Πρόσβαση σε εξωτερικό χώρο	ΟΧΙ	Ύψος τουλάχιστον 35 εκ και πλάτος 40 εκ κατανεμημένα σε όλο το μήκος του κτηρίου.Ένα συνολικό μήκος 2μ πρέπει να είναι διαθέσιμο ανά 1000 όρνιθες
Εξωτερικός χώρος	ΟΧΙ	4 τμ/ όρνιθαΔεν πρέπει να επεκτείνεται πέρα από μία ακτίνα 150μ από το πληρέστερο άνοιγμα του κτηρίου (2)

• «ωφέλιμη επιφάνεια»: επιφάνεια, πλάτους τουλάχιστον 30 cm και κλίσης έως 14%, άνωθεν της οποίας υπάρχει ελεύθερος χώρος ύψους τουλάχιστον 45 cm. Η επιφάνεια της φωλιάς δεν αποτελεί μέρος της ωφέλιμης επιφάνειας.
• Η απόσταση αυτή μπορεί να επεκταθεί μέχρι 350 μ. από το πλησιέστερο άνοιγμα του κτηρίου, υπό τον όρο ότι επαρκής αριθμός χώρων προφύλαξης και ποτιστρών κατανέμονται ομοιόμορφα σε όλο τον υπαίθριο χώρο με τουλάχιστον 4 χώρους προφύλαξης ανά εκτάριο.

	Κρεατοπαραγωγικές όρνιθες
Αριθμ. Ζώων/ τμ διαθέσιμου κλειστού χώρου	6
Στρωμνή	Τουλάχιστον το 1/3 της επιφάνειας του δαπέδου
cm κούρνια/ ζώο	18
Φωλιά	1 φωλιά/ 7 όρνιθες ή 120 τα εκ συλλογικής φωλιάς/ πτηνό
Φωτισμός	Max 16 ώρες φως με 8 ώρες τουλάχιστον συνεχόμενο σκοτάδι
Μέγιστος αριθμός ζώων/ ενδιαίτημα	3000
Πρόσβαση σε εξωτερικό χώρο	Οι ορνιθώνες πρέπει να είναι κατασκευασμένοι με τρόπο να επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση όλων των πτηνών σε υπαίθριο χώρο.
Πρόσβαση σε εξωτερικό χώρο	Ανοίγματα συνολικού μήκους 4 μ/ 100 τμ διαθέσιμου ενδιαιτήματος
Υπαίθριοι χώροι (τμ διαθέσιμου χώρου εκ περιτροπής / κεφαλή)	4 τμ με την προϋπόθεση ότι τηρείται το όριο των 170 kg αζώτου ανά εκτάριο ετησίως

πηγή: www.ypaithros.gr